Rewitalizacja cmentarza ewangelickiego w Kryńsku
Gmina Bądkowo w ramach programu grantowego Fundacji ORLEN „Czuwamy! Pamiętamy!” otrzymała darowiznę w wysokości 15 000,00, zł na realizację projektu „Z szacunku dla przeszłości - rewitalizacja cmentarza ewangelickiego w Kryńsku”.
W ramach projektu wykonano pierwszy etap rewitalizacji cmentarza. Zostało wytyczone dojście do miejsca pamięci wraz z drogowskazem znajdującym się przy drodze. Przy wejściu na teren cmentarza posadowiono eratyk, a na nim przytwierdzona została tablica pamiątkowa. Teren nekropolii częściowo oczyszczono z roślinności, wycięto samosiewy drzew oraz krzewów. Część nagrobków została oczyszczona z mchu oraz wypoziomowana.
Nieczynny cmentarz położony jest w lesie ok. 700 m. od skrzyżowania dróg powiatowych Osięciny - Wieniec oraz Wysocin - Brześć Kujawski (przy drodze w kierunku Brześcia).
Cmentarz założony został prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX w. Jest wyjątkowo wartościowy z punktu widzenia historii lokalnej. Spoczywają na nim właściciele Bachórki, Łowiczka, Kalinowca oraz okolicznych majątków: Kaniewo, Kąkowa Wola, Rzadka Wola. Na cmentarzu tym pochowano zmarłych m.in. z rodziny Henke, Gregor, Kunkel, Boehmer, Fischer, Berg. Wśród osób pochowanych na cmentarzu są zasłużone postacie dla naszej gminy. Bracia Roman i Mieczysław Stopczyk przyczynili się do budowy szkoły w Łowiczku, na ten cel przekazali morgę ziemi. Dziedziczka Łowiczka Pani Stopczyk, która posiadała wykształcenie medyczne, odebrała wiele porodów w Łowiczku i okolicznych wsiach. Z kolei Stanisław Stopczyk właściciel Kalinowca zasłynął jako doskonały hodowca pszenicy kalinowieckiej. Bratem pochowanego tu Jana Tymoteusza Gregora był Marcin Gregor - zasłużony działacz na rzecz polskości na Mazurach.
O wyjątkowości cmentarza świadczy fakt, że wszystkie inskrypcje na nagrobkach wykonano w języku polskim, co dowodzi, że pomimo wyznania ewangelickiego i niemieckojęzycznych nazwisk tożsamość pochowanych tu osób była polska. To prawdopodobnie jedyny cmentarz ewangelicki w województwie z wyłącznie polskimi napisami. Co smutne, ze względu na niemieckojęzyczne nazwiska na nagrobkach oraz przekonania o zamożności pochowanych tam osób, cmentarz krótko po II wojnie światowej został zdewastowany, a groby splądrowane.
Ważne jest zatem podejmowanie kolejnych kroków mających na celu przywrócenie godnego wyglądu zabytkowego cmentarza, tak aby oddać cześć pamięci pochowanych tam osób. AP.
